Από το βιβλίο του Heinz A. Heinz ''ΧΙΤΛΕΡ'', εκδόσεις Θούλη, Αθήνα 2017 - Το απόσπασμα που ακολουθεί είναι από το κεφάλαιο "Und Ihr habt doch gesiegt" ("Και όμως νικήσατε"). Αφηγείται ο Γιόζεφ Μπέρχτολντ, Γκρούπεν-φύρερ (Gruppen-führer) των SA και εκδότης της εφημερίδας Völkischer Beobachter, ο οποίος έλαβε μέρος στο Πραξικόπημα
*οι φωτογραφίες είναι αυθεντικές από το βράδυ της 8ης και το πρωί της 9ης Νοεμβρίου
«Ο Αδόλφος Χίτλερ επέλεξε την ημέρα της μεγάλης συγκέντρωσης του φον Καρ για την προσπάθειά του. Κατά τις 11 το πρωί της 8ης Νοεμβρίου, έλαβα τη διαταγή να είμαι έτοιμος για την Εθνική Επανάσταση.
»Οι άνδρες μου έδωσαν έναν τελευταίο όρκο να υπηρετήσουν μέχρι θανάτου, εφόσον χρειαστεί, και πήραμε τις τελευταίες οδηγίες από τον διοικητή Γκαίρινγκ. Όλη μέρα ασχολήθηκα με τις ετοιμασίες και κατά τις έξι το απόγευμα συγκέντρωσα τα Τάγματα, έτοιμα για μια άμεση επέμβαση στο Τόρμπροϊ, απέναντι από το Στέρνεκερ-μπρόι. [...]
»Ξεκινήσαμε την πορεία και πήραμε θέση κοντά στο μέρος όπου θα γινόταν η μεγάλη συγκέντρωση του Καρ. Είχε ήδη μαζευτεί υπερβολικά πολύς κόσμος που στριμωχνόταν· μια ομάδα αστυνομικών δίπλα μας δεν μπορούσε να βρει χώρο να σταθεί μέσα στην μπυραρία, και γι’ αυτό καθόταν απ’ έξω.
»Κοίταξα το ρολόι μου. Ήταν η ώρα! Κραυγάζοντας τις διαταγές μου στους άνδρες μου, όρμησα εμπρός με το πιστόλι μου προτεταμένο.
»“Φύγετε από τη μέση ─εσείς εκεί!” φώναξα στους αστυνομικούς, που ασυναίσθητα οπισθοχώρησαν έκπληκτοι και απροετοίμαστοι, ενώ εμείς ορμήσαμε προς την είσοδο. Διέταξα τους άνδρες μου να καλύψουν όλα τα παράθυρα και τις εξόδους, ενώ εγώ με τους υπόλοιπους προχώρησα γρήγορα μέσα στην μπυραρία.
»Ο Χίτλερ ήταν ήδη εκεί. Μόλις μας είδε, μπήκε αμέσως επικεφαλής και μας οδήγησε γρήγορα και ήρεμα στον κεντρικό διάδρομο, μέχρι που φτάσαμε στο βήμα. Το ακροατήριο αριθμούσε αρκετές χιλιάδες κόσμο. [...]
»Η ξαφνική μας εμφάνιση εκεί μέσα προκάλεσε σύγχυση. Ο φον Καρ έμεινε άφωνος. Ο κόσμος άρχισε να φωνάζει, απαιτώντας να μάθει τι συνέβαινε. Γυναίκες λιποθυμούσαν· ο πανικός ήταν φανερός παντού. Εν τω μεταξύ, εμείς είχαμε ανέβει στο βήμα και ο Χίτλερ έκανε μια προσπάθεια να μιλήσει. Όμως, η ένταση ήταν τόσο μεγάλη, που δεν μπορούσε ούτε να ακουστεί ούτε να γίνει κατανοητός. Τράβηξε, λοιπόν, το πιστόλι του και ένας εκκωφαντικός θόρυβος ακούστηκε. Το είχε στρέψει προς το ταβάνι και είχε πυροβολήσει. Αμέσως, επικράτησε σιωπή και τότε ακούστηκε η φωνή του να ανακοινώνει το τέλος τού Κόκκινου Καθεστώτος.
»Ευθύς, κατέβηκε από το βήμα, για να μιλήσει επειγόντως με τον Δρ. φον Καρ. Αυτός μαζί με τον φον Λόσσοφ και τον Σάισσερ εξαφανίστηκαν σε ένα δωμάτιο πίσω, μαζί με τον Χίτλερ.
»Κανένας μέσα στην μπυραρία δεν ήξερε τι προμήνυε όλο αυτό...
»Έτσι, ο διοικητής Γκαίρινγκ ανέλαβε δράση. Ζήτησε την προσοχή του πλήθους, προχώρησε μπροστά και σύντομα κατάφερε να ηρεμήσει τη συνάθροιση.
»“Αυτή είναι μια εντελώς καινούργια αρχή,” φώναξε “εμείς θα ξαναχτίσουμε το Κράτος. Ο φον Καρ δεν θα πάθει κανένα κακό. Όλοι τον σεβόμαστε. Δεν πολεμάμε τον στρατό ούτε την αστυνομία, αυτοί είναι με το μέρος μας· πολεμάμε μόνο το εβραϊκό καθεστώς στο Βερολίνο”.
»Η ανακοίνωσή του αυτή προκάλεσε θύελλα χειροκροτημάτων, που ξέσπασαν ξανά, όταν ο ομιλητής κατάφερε να προσθέσει:
“Αποφασίσαμε να κάνουμε αυτό το βήμα, γιατί είμαστε σίγουροι ότι οι επικεφαλής μας εδώ στη Βαυαρία θα μας βοηθήσουν να απαλλαγούμε από το Βερολίνο και τους Εβραίους. Η νέα κυβέρνηση θα σχηματιστεί από τους Χίτλερ, Λούντεντορφ, Πένερ και φον Καρ!”
»[...]Τα Τάγματα Εφόδου στρατοπέδευσαν εκείνη τη νύχτα στον κήπο της Μπεργκερμπρόι. Είχαν ενώσει τις δυνάμεις τους και με τις διμοιρίες της Bund Oberland και του Φράικορπς Ρόσμπαχ με αποτέλεσμα όλο το μέρος να μοιάζει με στρατόπεδο.
»Το πρωί της 9ης Νοεμβρίου, έλαβα τη διαταγή να καταλάβω τα Κεντρικά Γραφεία της Αστυνομίας. Η Reichskriegsflagge είχε καταλάβει, ήδη, το Αρχηγείο του Στρατού του Μονάχου. Όταν οι άνδρες μου και εγώ φτάσαμε, βρήκαμε τους αστυνομικούς οπλισμένους και έτοιμους να αντισταθούν, οπότε, για να αποφύγω την άμεση σύγκρουση, κατευθύνθηκα στο Rathaus (Δημαρχείο). Γνώριζα ότι εκεί μια συνεδρίαση βρισκόταν σε εξέλιξη. Άνοιξα με βία την πόρτα και, οπλίζοντας το πιστόλι μου, πληροφόρησα τους συγκεντρωμένους Συμβούλους, σοσιαλδημοκράτες και κομμουνιστές, ότι συλλαμβάνονται. Φοβισμένοι και ξαφνιασμένοι πετάχτηκαν όρθιοι. Τους μαζέψαμε και τους οδηγήσαμε έξω από την αίθουσα και το κτίριο, στη μεγάλη σκάλα.
Σε αυτό το σημείο, ανέλαβαν δράση οι υπόλοιποι άνδρες μου. Κάθε Σύμβουλος, συνοδευόμενος από δύο στρατιώτες, έμπαινε μέσα σε ένα φορτηγό. Εν τω μεταξύ, πλήθος κόσμου που είχε μαζευτεί στην πλατεία Μαρίενπλατς, υποδεχόταν τους συμβούλους με γιουχαΐσματα και βρισιές. Για την ακρίβεια, εμείς, τα Τάγματα Εφόδου, ήμασταν εκείνοι που έπρεπε να τους υπερασπιστούμε από την επίθεση του πλήθους. Διαφορετικά, θα είχαμε πραγματικές απώλειες. Ήταν πολύ δύσκολο να τους φορτώσουμε στα φορτηγά με ασφάλεια. Κι έτσι, πήγαμε στην Μπεργκερμπρόι και τους κλειδώσαμε όλους στο πίσω δωμάτιο, εκεί απ’ όπου ο Λούντεντορφ είχε αφήσει να φύγουν ο φον Καρ και οι σύντροφοί του εκείνη τη νύχτα.
»Παρ’ όλο που ο Επίτροπος φον Καρ, ο φον Λόσσοφ, και ο Σάισσερ τον είχαν προδώσει, ο Χίτλερ δεν ήθελε σε καμία περίπτωση να καταλήξει η όλη κατάσταση σε σύγκρουση.
»Αποφάσισε να συγκεντρώσει τους οπαδούς του από τις απομακρυσμένες περιοχές και να κάνει πορεία στο κέντρο της πόλης. Δεν μπορούσε να πιστέψει ότι η Κυβέρνηση θα κατέφευγε σε ένοπλη αντίσταση, όταν θα έβλεπε τη διάθεση του κόσμου.
»Η πορεία ξεκίνησε λίγο μετά τις έντεκα. Μπροστά πήγαιναν δύο άνδρες με λάβαρα και πίσω από αυτούς, περπατώντας δίπλα δίπλα αλλά σε χαλαρή διάταξη, ακολουθούσαν ο Χίτλερ, ο Λούντεντορφ, ο Γκαίρινγκ και μερικοί άλλοι. Δώδεκα σειρές από τα Stosstrupp Hitler ακολουθούσαν, με αρχηγό εμένα τον ίδιο. Στη συνέχεια, ακολουθούσαν τα SA, οι ενωμένες οργανώσεις και εκατοντάδες πολίτες, εργάτες και φοιτητές –όλοι φορώντας περιβραχιόνια με τον αγκυλωτό σταυρό– με την πρόθεση η συγκέντρωση να είναι μαζική. Καλέσαμε τους κατοίκους του Μονάχου να βγουν στον δρόμο. Να μη χρησιμοποιηθούν όπλα. Τα πάντα έπρεπε να τεθούν στη δοκιμασία της κοινής γνώμης.
»Μέχρι εκείνη τη στιγμή, όλες οι γέφυρες και τα δημόσια κτίρια είχαν καταληφθεί από τον τακτικό στρατό, που είχε κινητοποιηθεί κατά τη διάρκεια της νύχτας μετά την ξαφνική λιποταξία τού Καρ. Παρ’ όλα αυτά, όλα φαίνονταν να πηγαίνουν καλά. Χιλιάδες στόματα τραγουδούσαν πατριωτικά τραγούδια. Στη γέφυρα Λούντβιχς-μπρύκε στον ποταμό Ίζαρ, στο κέντρο της πόλης, συναντήσαμε αυτό που θα μπορούσε να είναι το πρώτο μας σημείο ελέγχου.
»Υπήρχε αστυνομικός κλοιός στην αρχή της γέφυρας, από τη μια άκρη στην άλλη. Οι αστυνομικοί ήταν οπλισμένοι και φορούσαν κράνη. Βρισκόμασταν σε πολύ κοντινή απόσταση από αυτούς, όταν σήκωσαν τα όπλα τους. Ο Ούλριχ Γκραφ, ο σωματοφύλακας του Χίτλερ, φώναξε “Μην πυροβολείτε· ο Λούντεντορφ είναι μαζί μας”, οπότε κατέβασαν τα όπλα και εγώ όρμησα μπροστά μαζί με καμιά δεκαριά από τους άνδρες μου, και αμέσως τους αφόπλισα. Τους μεταφέραμε πάραυτα στην μπυραρία Μπεργκερμπρόι. Εγώ ο ίδιος τους συνόδευσα. Αφού τους αφήσαμε με ασφάλεια υπό επιτήρηση, έφυγα όσο πιο γρήγορα μπορούσα, για να πάρω πάλι θέση στην πορεία, η οποία είχε στο μεταξύ περάσει την πλατεία Μαρίενπλατς και είχε προχωρήσει έως τη Φελντχερνχάλε στην πλατεία Οντεόνσπλατς. Κόβοντας δρόμο, διέσχισα τρέχοντας την οδό Μαξιμίλιαν-στράσσε με κατεύθυνση την πλατεία Μαξ-Γιόζεφπλατς, και έφτασα ακριβώς τη στιγμή που η κεφαλή της πορείας είχε μόλις ξεπροβάλει ανάμεσα στη Φελντχερνχάλε και το Ρεζιντέντς.
»Ξαφνικά, όλα έδειχναν να επιβραδύνουν.
»Αυτοί που βρίσκονταν στην κεφαλή της πορείας είχαν αρχίσει να τραγουδάνε Oh Deutschland hoch in Ehren (Ω τιμημένη Γερμανία) και το πλήθος τούς συνόδευε με λαχτάρα, όταν ακούστηκε ο απαίσιος θόρυβος από ένα πολυβόλο! Το επόμενο δευτερόλεπτο επικράτησαν ο τρόμος, η αγωνία και η σύγχυση. Η πορεία διασπάστηκε και το πλήθος διασκορπίστηκε πανικόβλητο.
“Τι στο καλό συνέβη;” ρώτησα.
»Φαίνεται ότι μόλις η κεφαλή της πορείας έφτασε στην πλατεία, η αστυνομία έκλεισε τον δρόμο. Ένα τεθωρακισμένο όχημα είχε πάρει θέση πίσω τους. Σε όλη την περιοχή κοντά στη Φελντχερνχάλε είχαν πάρει θέση αστυνομικοί με αυτόματα όπλα. Όπως και προηγουμένως, κάποιος όρμησε μπροστά, φωνάζοντας: “Μην πυροβολείτε, ο Λούντεντορφ και ο Χίτλερ είναι μαζί μας!” Η απάντηση ήταν ένας καταιγισμός πυρών από τα σκαλιά της Φελντχερνχάλε. Ο σημαιοφόρος έπεσε βαριά πληγωμένος· ο διπλανός τού Χίτλερ χτυπήθηκε θανάσιμα, και καθώς έπεφτε νεκρός στο έδαφος, τον παρέσυρε, με αποτέλεσμα ο Αρχηγός να τραυματιστεί σοβαρά στον ώμο. Παντού άνθρωποι έπεφταν στο έδαφος, σφαδάζοντας από τους πόνους, νεκροί ή ετοιμοθάνατοι, ενώ τα όπλα συνέχιζαν να σκορπίζουν τον θάνατο και να δολοφονούν μέσα στον χαμό που επικρατούσε. Ήταν μια τρέλα, μια σφαγή.
»Ο Γκαίρινγκ και ο Γκραφ έπεσαν βαριά πληγωμένοι, δεκατέσσερεις νεκροί ποδοπατήθηκαν από το πλήθος που σκόνταφτε επάνω τους και έπεφτε κάτω· αίμα κυλούσε παντού πάνω στο γκρίζο πεζοδρόμιο. [...]
Το Πραξικόπημα του Μονάχου, ελαιογραφία του Schmitt, H. (fl.1940)
»Ζαλισμένοι και σοκαρισμένοι οι τραυματίες, ένας ένας σέρνονταν και με δυσκολία κατάφερναν να απομακρυνθούν. Κάποιος άρπαξε τη σημαία από το χέρι τού πεσμένου σημαιοφόρου. Ο οδηγός τού Χίτλερ κατάφερε με κάποιον τρόπο να τον βρει και με τα φρένα να στριγγλίζουν, έστριψε το αυτοκίνητο απότομα και το ακινητοποίησε δίπλα στον πεσμένο Αρχηγό. Ο Χίτλερ σύρθηκε με δυσκολία και κατάφερε να σταθεί αρχικά στα γόνατα, και στη συνέχεια σηκώθηκε, και με το ένα χέρι να κρέμεται, ετοιμαζόταν να μπει στο αυτοκίνητο, όταν σκόνταψε πάνω σε κάτι στον δρόμο. Ήταν το σώμα ενός αγοριού, ματωμένο και αναίσθητο.
»Ο Χίτλερ το άρπαξε, όσο πιο καλά μπορούσε, με το καλό του χέρι, και το τράβηξε προς το αυτοκίνητο. Την ώρα, όμως, που το έσπρωχνε μέσα και ο οδηγός άνοιγε την πόρτα για να μπουν, ένας αστυνομικός όρμησε με το όπλο του σηκωμένο. Ο Χίτλερ μπήκε μπροστά στο παιδί, καλύπτοντάς το με το ίδιο του το σώμα. Στο παρά πέντε, κατάφερε να μπει στο αυτοκίνητο, που έφυγε με μεγάλη ταχύτητα σαν τρελό, ενώ το καταδίωκε ένα μεγάλο πρασινοκίτρινο τεθωρακισμένο όχημα. Απομακρύνθηκαν αρκετά, διώκτης και διωκόμενος, μέσα από τους ανάστατους δρόμους. Σε μια στιγμή, από αυτές που σου κόβουν την ανάσα, το αυτοκίνητο του Χίτλερ σχεδόν εκτοξεύτηκε, καθώς έστριψε απότομα σε μια στροφή, στην προσπάθειά του να διαφύγει, ενώ το άλλο συνέχισε ευθεία μπροστά. Έτσι, ο Φύρερ βρήκε την ευκαιρία να αφήσει το λαβωμένο παιδί στο νοσοκομείο, προτού ξεκινήσει για τα περίχωρα της πόλης και την ύπαιθρο. Βέβαια, ήταν αδύνατον να προσπαθήσει να φτάσει στα σύνορα. Αργά το απόγευμα, αναγκάστηκε να αφήσει το αυτοκίνητο και να συνεχίσει με τα πόδια.
Ristorante Verona
